Congres De vaderfactor en schaamte met Stephan B. Poulter  (C2004)

Hoe speelt vader een rol in het criminele gedrag van jongeren en volwassenen en welke interventies zijn er mogelijk om deze kennis te benutten? Waarom betrekken wij als hulpverleners de vaders van onze cliënten zo zelden bij onze behandelingen of beter gezegd blijven betrekken bij onze forensische behandelingen?
Onze vaardigheden sluiten vaak niet goed aan bij de coping stijl en behoeften van onze vaders. De moeilijkere vaders nemen snel de regie in de kamer, overcompenseren hun schaamte/kwetsbaarheid en zorgen ervoor dat de hulpverlener ontmoedigd wordt om de patronen bij vader en die in het gezin te bespreken. De hulpverlener blijft vaak op inhoudsniveau communiceren, terwijl de interactie vooral op betrekkingsniveau plaats vindt. Naast lef van de hulpverlener om al bij aanvang van de behandeling dit op betrekkingsniveau aan te gaan, moet men het ook leren door veel te doen en juist ook zeer empathisch en complimenteus zijn naar deze mannen.
​​​​​​​
Deze bijdrage wordt vervlochten met het persoonlijke verhaal van Toon Walravens over hem en zijn vader:
Ik zie mijn vader nog zitten, op de rand van zijn bed. Hij huilde en schreeuwde ook van woede, want mijn moeder had in alle stilte hem en de vier kinderen verlaten. Ik stond als jochie van zes jaar in de deuropening en zag de paniek, de chaos, de kwetsbaarheid van de sterke vent die ik kende. Mijn vader, mijn held. Mijn vader was meestal afstandelijk, gevoelloos, primitief, zeer dominant en grenzeloos, vooral als hij gedronken had. Maar ook: de liefste asshole die er was. Als kind, jongvolwassene en later als volwassenen haal je je veiligheid uit de mensen om je heen. Daar greep ik al vroeg mis, die was er niet. Dan pak je alles vast om maar grip te krijgen - op het bestaan, op jezelf. Het is vernietigend als je als kind vaderliefde moet missen. Er komt een overlevingsdrang boven die de rest van je leven bij je blijft. Ik ging mijn eigen wereld creëren en maakte enorme destructieve keuzes…

Tijdens deze verdiepende sessie leer je:

• Wat doen de moeilijke vaders, vaak met cluster B trekken, precies in de kamer?
• Wat gebeurd er dan bij ons hulpverleners?
• En welke elke technieken passen bij jou om het antisociale of devaluerende gedrag van de vader te verminderen en een goede werkrelatie op te bouwen?
• Wat kunnen we leren van ervaringsverhalen?
• Hoe geven we op basis van het ervaringsverhaal de vader een passende rol in de behandeling?

In deze verdiepende sessie worden verschillende aspecten van schaamte op een moderne psychoanalytische manier bekeken. We bespreken het ontstaan van schaamte, de ongrijpbare pijn van schaamte, schaamte als een zelfbewuste emotie die gespiegeld en toegeëigend moet worden en schaamte als een emotie die om regulatie vraagt. De eerste drie aspecten stammen uit de eerste jaren van de kinderlijke ontwikkeling, waarin het jonge kind zijn relatie met de buitenwereld ervaart als een een-op-een relatie. Emotionele afstemming en behoeftebevrediging vinden in eerste instantie plaats binnen een “dyadische” relatie, wat in vervlogen tijden het domein van de moeder was. Om een emotie te kunnen toe-eigenen en reguleren is er een perspectief nodig van waaruit je op jezelf kunt reflecteren. Deze “triadische” blik werd traditioneel tot de rol van de vader gerekend, maar we beschouwen het nu als een psychologische verworvenheid die niet aan geslacht gebonden is. In de behandeling van onze cliënten wordt de rol en impact van de vader vaak onderbelicht. Om iemand te helpen grip te krijgen op schaamte is het vooral van belang om het te herkennen als een zelfbewuste emotie, die komt en gaat net als andere emoties, en waaruit een motief spreekt waarover je na kunt denken.
​​​​​​​
Leerpunten voor deze sessie zijn:

• Een beter begrip van wat schaamte zo pijnlijk maakt
• Oog krijgen voor de centrale rol van schaamte in psychisch lijden (terwijl het zelden als aanmeldingsklacht genoemd wordt)
• Enkele handvatten voor de professionele omgang met schaamte-gerelateerde problemen

Je leert jezelf pas kennen
Als je weet van waar je komt
Stef Bos

Welk effect heeft je vaderfactor voor jouw rol als leider of (bege)leider? Hoe herken en erken je je eigen vaderfactor en wat kun je er vervolgens mee? Hoe versterk je je (bege)leiderschap als je de vaderfactor positief kunt inzetten? En hoe zet je de kennis in als begeleider voor je cliënten of je medewerkers?

In deze sessie gaan we ervaringsgericht aan het werk door onze eigen vaderfactor te verkennen. Dat doen we aan de hand van een aantal inspirerende en krachtige oefeningen die daarna ook in de eigen praktijk kunnen worden gebruikt.
Tijdens deze verdiepende sessie leer je:

• Inzicht in de plek van de vader en vaderfiguren als secure base bij het opgroeien
• Vertaling van dit inzicht naar enkele vragen rond de eigen ontwikkeling als man en vrouw
• Praktische vragen voor het werken met cliënten in het werken met het vaderthema