Als je werkt met kinderen en jongeren loop je geregeld tegen vragen rondom seksualiteit aan. Dit kunnen vragen zijn die door het kind zelf gesteld worden of gerelateerd zijn aan je eigen normen en waarden. Ook kun je gedrag waarnemen waarvan je je afvraagt of dit wel passend is voor de leeftijd of hoe je het beste kunt reageren. Kinderen kunnen seksueel misbruik ter sprake brengen of hun gedrag kan je zorgen baren. Het is van belang dit goed te kunnen duiden en adequaat op te handelen.
Tijdens het congres gaan we plenair in op de normale seksuele ontwikkeling en hoe om te gaan met afwijkingen. Uiteraard hebben we aandacht voor actuele thema’s zoals sexting, grooming, toenemende aandacht voor LHBT-jongeren en de Centra voor Seksueel Geweld.
In parallelsessies verdiep je je kennis over specifieke onderwerpen of doelgroepen. Wat is bijvoorbeeld bijzonder in de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren met autisme of een verstandelijke beperking? En, wat betekent dit voor de hulpverlening? Welke behandelmogelijkheden zijn er voor trauma dat is gerelateerd aan seksueel misbruik? Waarom komt seksueel misbruik binnen een familie vaak van generatie op generatie voor? En, het klinkt simpel, maar hoe praat je nou eigenlijk met jongeren over seksualiteit op een manier die bij hen aansluit en voor jezelf gemakkelijk voelt?
Programma
Plenaire sessie 10.00 - 14.15 uur
Dagvoorzitter: Paulien van Haastrecht
Hoe gemakkelijk voel je je bij dit onderwerp?
2) Normale seksuele ontwikkeling, door Iva Bicanic
Kinderen ontwikkelen zich niet alleen cognitief, motorisch, sociaal en emotioneel, maar zeker ook seksueel. Elke ontwikkelingsfase wordt gekenmerkt door bepaald gedrag en uitingen. Het doorlopen van die fasen is niet alleen van belang voor het seksuele leven later, maar ook voor de identiteitsvorming. Kennis over de normale seksuele ontwikkeling vormt voor hulpverleners de basis om zorgen over gedrag van een kind of vermoedelijk seksueel misbruik beter te begrijpen. In de presentatie wordt de normale seksuele ontwikkeling per fase doorlopen van 0 tot 18 jaar. Tevens wordt besproken welke seksueel gedrag als zorgelijk geïnterpreteerd dient te worden bij kinderen die interpersoonlijk trauma hebben meegemaakt.
Bekijk het interview van Iva
3) Seks in tijden van social media, door Marianne Cense
Jongeren brengen veel tijd door op hun smartphone. Hun informatie over seks halen ze van internet. Ze profileren zichzelf op sociale media en vergelijken zich met elkaar. Flirten doen ze liever online dan dat ze op iemand afstappen. Wat voor gevolgen hebben sociale media op hun seksuele ontwikkeling? Bieden sociale media speelruimte of leidt het juist tot meer sociale druk? De antwoorden komen uit zeer recent Rutgers onderzoek onder jongeren.
4) Praten over seks, door Anneke van Loevesijn
Praten over seksualiteit blijkt niet eenvoudig. Ondanks het alom aanwezig zijn van seks, blijft het lastig om te weten te komen wat er écht speelt, wat er aan de hand is, etc. Hoe doe je dat nu zonder dat je een voyeur wordt….Behalve dat de spreker zal vertellen hoe het “moet”, ga je zelf ook aan de slag…. Maar schrik niet: niets moet! Ook leer je hoe je verder kunt als je er zelf niet uitkomt.
Verdiepende workshops
14.45 - 16.30 uur
Lees meer over de workshops. Je hebt keuze uit:
Spreker: Welmoed Visser-Korevaar
De jeugd ontvangt via media, internet en mensen om hen heen allerlei informatie. Kinderen en jongeren met autisme beleven dingen anders. Vanwege hun autisme missen ze de vaardigheden de informatie in de juiste context te plaatsen, zo kan er een verkeerd beeld ontstaan van seksualiteit. Het kan ook zijn dat hun ontwikkelingsleeftijd op een bepaald gebied anders is dan hun kalenderleeftijd. Dit vraagt om een aangepaste voorlichting en begeleiding, zeker ook als het gaat om spannende zaken als seksuele ontwikkeling en behoeften.
Leerdoelen
- Waarin verloopt de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren met ASS anders?
- Voor welke uitdagingen staan kinderen met ASS en hun ouders/verzorgers in de seksuele opvoeding?
- Welke tips & tricks op het gebied van seksuele voorlichting en begeleiding kun je inzetten bij kinderen en jongeren met ASS?
Spreker: Robert Hubers
Seksuele ontwikkeling en hormonale ontwikkeling gaan niet altijd gelijk op. Zeker niet bij kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking. Zij hebben minder kennis dan hun niet-verstandelijk beperkte leeftijdsgenoten. Ze zijn bijvoorbeeld niet in staat in te schatten wat hun gedrag voor effect heeft op anderen. Ook het vergaren van informatie omtrent seksualiteit en het verwerken hiervan leidt tot een niet juist beeld. Dit levert een extra uitdaging in de begeleiding van kinderen met een beperking. Hoe ga je hiermee om? Wat is wijsheid, wat kunnen we hierin van elkaar leren?
Leerdoelen
- Kennis van het verschil tussen kinderseksualiteit en volwassen seksualiteit
- Kennis van de hermeneutische cirkel en het werken daarmee
- Oefenen van de methode Buiten de lijnen ( doorontwikkeling van het vlaggensysteem)
Kernvragen
- Hoe ga je om met de discrepantie tussen emotionele leeftijd en kalenderleeftijd
- Hoe informeer je verwanten over deze discrepantie en zorg je ervoor dat ze 'op een lijn' komen met jullie visie?
- Hoe bespreek je masturbatie bij meiden?
Literatuurtips
- Praten over seks; Paulien van doorn en Anja Janssen, Garant
- Seksuele voorlichting aan mensen met een verstandelijke beperking, de kunst van het verstaan, Erik Bosch, Ellen Suykerbuyk, Nelissen
- Buiten de lijnen Sensoa Vlaggensysteem Garant
- Lief en Lijf en leven, DVD Box, Klos TV
Spreker: Iva Bicanic
Ongeveer de helft van de kinderen en adolescenten die seksueel misbruik heeft meegemaakt, ontwikkelt problemen variërend van PTSS tot andere angststoornissen, stemmingsstoornissen, seksuele problemen en revictimisatie. De behandeling van slachtoffers van seksueel geweld kent een aantal complicerende factoren, waaronder schaamtegevoelens en zelfverwijt van slachtoffers en het feit dat veel daders bekenden zijn. In deze workshop wordt de laatste stand van zaken gepresenteerd over psychologische aspecten van seksueel trauma bij kinderen en adolescenten, onderbouwd door bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek. Dilemma’s voor onthulling en bejegening van slachtoffers waaronder ‘blaming the victim’ en ook dilemma’s voor hulpverleners ten aanzien van traumagericht werken worden besproken. Bovendien wordt uitgebreid ingegaan op de behandeling van de gevolgen van seksueel misbruik in de vroege jeugd en welke behandelstrategieën daarbij kunnen worden toegepast, ook als er sprake is van dissociatie of ernstige co-morbiditeit.
Leerdoelen
- Kennis overdragen ten aanzien van psychische impact van seksueel misbruik
- Kennis overdragen ten aanzien van dilemma’s’ om te onthullen
- Aspecten van traumagericht werken overdragen
- Behandelmogelijkheden voor herstel na seksueel misbruik
- Wat is de invloed van seksueel misbruik op de ontwikkeling van kinderen?
- Is herstel na seksueel misbruik mogelijk, en zo ja hoe?
- Wat is evidence-based traumabehandeling anno 2018?
Sprekers: Sanna Maris, Marianne Jonker
Elk kind heeft recht op een zo gezond mogelijke seksuele ontwikkeling en ter ondersteuning daarvan seksuele vorming. Maar het ene kind is het andere niet. Sommige kinderen zijn kwetsbaarder voor seksuele risico’s (online en offline), vanwege een lager ontwikkelingsniveau, een lager opleidingsniveau, een ziekte of een beperking en hebben extra ondersteuning nodig. In deze workshop gaan we in op tools en interventies die gebruikt kunnen worden om beter te signaleren en kinderen en jongeren weerbaarder te maken met passende seksuele vorming.
Leerdoelen
- Welke officiële richtlijnen zijn er op het gebied van seksuele ontwikkeling/seksualiteit.
- Welke voorlichtings- en preventiematerialen zijn geschikt voor ouders en voor kinderen/jongeren zelf?
- Welke methodieken (van spellen tot counselingsprogramma’s) kunnen ingezet worden bij welke vraagstukken?
- Wat zijn daarbij de randvoorwaarden?
- Hoe kun je checken of een product of interventie er niet alleen mooi uit ziet maar ook kwaliteit heeft?
- Welke materialen, tools en interventies zijn er?
- Welke zijn geschikt om te gebruiken bij de kinderen/jongeren die je begeleidt?
Plenaire afronding 16.30 – 17.00 uur
Spreker: Paulien van Haastrecht