Sinds 2010 vindt bij de RINO Groep de Opleiding tot Recherchepsycholoog plaats. Dit is een postmaster opleiding voor psychologen die in dienst zijn bij de politie of aanverwante organisaties, en die adviseren in opsporingsonderzoeken. Het advies kan betrekking hebben op de verhoren van aangevers, getuigen en verdachten. Ook kan het een beoordeling van een problematische aangifte in een zedenzaak zijn of een risicotaxatie in een stalkingszaak. De opleiding beslaat vijf modules van vijf dagen verspreid over ongeveer anderhalf jaar. Inmiddels is de vijfde opleiding afgerond en kunnen we zeggen dat de opleiding ‘staat’. Het begrip ‘recherchepsycholoog’, dat niet bestond voordat de opleiding van start ging, is inmiddels ingeburgerd binnen en buiten de politieorganisatie en in elke politie-eenheid werken minimaal twee recherchepsychologen. Mede dankzij de Opleiding tot Recherchepsycholoog hebben recherchepsychologen een gezamenlijke en eenduidige basis, wat bij overleg over lopende zaken de communicatie gemakkelijker maakt.
Wat doet een recherchepsycholoog?
Om een indruk te geven van het werk van een recherchepsycholoog hieronder enkele voorbeelden van concrete situaties waarin de hulp van een recherchepsycholoog werd ingeroepen:- Een meisje van 5 jaar is getuige geweest van ernstig geweld tussen haar ouders. Moeder ligt in het ziekenhuis en vader is aangehouden. Is het verantwoord dat dit meisje wordt verhoord als getuige? En zo ja, hoe moet dit dan aangepakt worden?
- In een wijk worden op klaarlichte dag schijnbaar willekeurige mensen door een man aangevallen met een mes. Zij lopen daarbij ernstige steekwonden op. Zijn er aanwijzingen te geven in welke richting de dader moet worden gezocht?
- Een man schrijft dagelijks dreigbrieven aan zijn ex-vrouw. Hij bedreigt haar in die brieven vaak met de dood. Hoe groot is het risico dat hij zijn ex-vrouw daadwerkelijk iets gaat aandoen?
- Een jongen met een autismespectrumstoornis is door een meisje dat kwaad op hem was overgoten met een chemische vloeistof. Hij heeft daarbij ernstige brandwonden opgelopen. Hoe moet het verhoor van deze jongen gezien de autismespectrumstoornis worden aangepakt?
- Een licht verstandelijk beperkte man wordt ervan verdacht een poederbrief bij de buren in de bus te hebben gegooid. Hoe moet het verhoor van deze verdachte worden ingericht en welke problemen zijn er te verwachten in de communicatie met deze verdachte? Wat kan de verhoorder doen om de communicatie zo goed mogelijk te laten verlopen?
- Een man die gediagnosticeerd is met een anti-sociale persoonlijkheidsstoornis wordt ervan verdacht zijn vrouw en kinderen om het leven te hebben gebracht. Welke adviezen zijn er te geven voor de aanpak van het verhoor van deze verdachte?
- Er is aangifte gedaan van seksueel misbruik van een licht verstandelijk beperkte vrouw. Hoe moet het verhoor van deze vrouw worden afgestemd op haar cognitieve niveau?
- Een man heeft ernstig hersenletsel opgelopen bij een delict. Hij heeft daardoor ernstige cognitieve problemen. Voor het opsporingsonderzoek is het van groot belang dat deze man wordt gehoord. Kan dit? En zo ja, hoe moet het verhoor worden ingericht om te zorgen dat de man een zo bruikbaar mogelijke verklaring kan afleggen?