‘Steeds vaker gedraagt de patiënt zich niet zoals het behandelprotocol voorschrijft’

Interview met Anton Hafkenscheid

22 juli 2020
 

Anton Hafkenscheid

Deelnemers van de GZ-opleiding volgen in het voorjaar van het tweede opleidingsjaar een keuzemodule. Hiermee bevordert de RINO Groep het gepersonaliseerd opleiden van deelnemers, rekening houdend met de al aanwezige kennis, kunde en ervaring. Drie docenten geven een voorproefje van de inhoud, met als eerste: Anton Hafkenscheid.

Anton Hafkenscheid geeft samen met Guido Machielsen de keuzemodule ‘Therapeutisch hanteren van behandelrelaties binnen de ggz’. Hulpverleners proberen meestal om op menselijk vlak zo goed mogelijk bij de patiënt aan te sluiten. De mate waarin de hulpverlener die aansluiting weet te maken, wordt vaak gezien als bepalend voor de kwaliteit van de behandelrelatie.
 
Het therapeutisch hanteren van de behandelrelatie gaat echter een wezenlijke stap verder dan dat. Deze keuzemodule maakt deelnemers bewust van de mate waarin zij zichzelf (eigen gevoelens, gedachten, fantasieën, actietendenties) gebruiken als diagnostisch en therapeutisch instrument in hun rol als hulpverlener.
 
Anton Hafkenscheid: ‘Gz-psychologen worden vooral opgeleid om bewezen effectieve technieken toe te passen in de behandeling. Evidence based technieken werken echter vooral bij enkelvoudige problematiek. Steeds vaker is er sprake van comorbiditeit en zie je dat de patiënt zich niet gedraagt zoals het behandelprotocol voorschrijft. Behandelaren lopen daarop vast.’

'Deelnemers leren hoe je als hulpverlener omgaat met mensen die sceptisch zijn of weerstand voelen tegen bewezen effectieve technieken.'

Anton Hafkenscheid

‘In deze keuzemodule leren deelnemers hoe je als hulpverlener omgaat met mensen die sceptisch zijn of weerstand voelen tegen bewezen effectieve technieken. Allereerst leren ze om weerstandsgedrag te herkennen en te respecteren. Vervolgens richten we ons op het onderzoeken van weerstand; waarom heeft de patiënt geen vertrouwen in de werkwijze? Daarna behandelen we technieken van het loslaten; hoe je de patiënt deelnemer laat worden in het besluitvormingsproces.’

‘Tijdens de lessen laten we deelnemers in rollenspellen oefenen met wat te doen als de patiënt niet de klassieke dokter-patiënt-relatie volgt, maar juist mee wil sturen. Door de zelf ingebrachte casuïstiek komen verschillende scenario’s aan bod. Centraal staat de vraag hoe je je bewust wordt van je eigen inbreng in de therapeutische relatie, maar ook hoe je leert spelen met wat je zelf teweeg brengt bij de patiënt. We oefenen met monitorinstrumenten en onderzoeken welke tegenreacties de deelnemers tegenkomen, zoals eigen allergieën, bescherming van de patiënt of angst voor de patiënt.’
 
‘Vorig jaar gaf ik deze module alleen; dit jaar samen met Guido. Omwille van de online les besloten we de invulling rigoureus anders te doen. Online mis je non-verbale communicatie, terwijl dat juist belangrijk is in deze cursus. Naast het plenaire online cursusgedeelte, moesten deelnemers een simulatietherapie-opdracht uitvoeren in subgroepen. Daarop ontvangt elke deelnemer persoonlijk feedback van zowel Guido als mij.’
 
‘Vooraf maakte ik me wel zorgen over het online aspect, maar achteraf zijn Guido en ik juist ontzettend enthousiast. De onderlinge kennismaking, het delen van persoonlijke informatie en de vertrouwelijkheid kwamen alsnog terug, al was het op een andere manier. Alle lof ook voor de cursisten. Zij hebben de situatie uiterst serieus genomen.’

Meer weten over de GZ-keuzemodules?

Beluister ook de RINO Groep podcast met Anton Hafkenscheid over de impact van de therapeutische relatie op de effectiviteit van de behandeling.