Het beste uit jezelf halen om bij de krachten van de ander te komen

Interview met Petra Schaftenaar en Toon Walravens, hoofdopleider en ervaringsdeskundig docent van de opleiding forensisch psychiatrisch werken

27 juni 2017
 

Petra Schaftenaar en Toon Walravens, hoofdopleider en ervaringsdeskundig docent van de opleiding forensisch psychiatrisch werken

Met een herstelgerichte benadering geef je forensische cliënten weer kracht en hoop. Die benadering is de rode draad in de vernieuwde opleiding forensisch psychiatrisch werken. Lees hier het interview met Petra Schaftenaar en Toon Walravens, hoofdopleider en ervaringsdeskundig docent.

Wat is het belang van ervaringsdeskundigheid en de herstelbenadering voor de forensische psychiatrie?
Petra: ‘Als je het perspectief van je cliënten leert zien, kun je de ervaring van de ander snappen en beter bij hem aansluiten. Bij ieder mens doe je dat op een manier die bij diegene past. Je forensische expertise is daarbij belangrijk, maar die zet je niet op de voorgrond. Vanuit die houding leg je de basis voor herstel.’
Toon: ‘Mensen kunnen zich ontwikkelen als je ze gelijkwaardig, als mens, benadert – ook in een afhankelijke situatie als in een forensisch psychiatrische kliniek. Ze kunnen zich ontwikkelen wanneer er ruimte is om te leren en fouten te maken. Van jou als professional vraagt dat een groot reflectief vermogen en sensitiviteit. In deze opleiding leer je het beste uit jezelf halen om bij de krachten en kwaliteiten van de ander te komen.’
 
Hoe zit de herstel- en krachtgerichte benadering in de vernieuwde opleiding forensisch psychiatrisch werken?
Toon: ‘Alle onderwerpen die we behandelen, zijn te verbinden met herstel. Daarom is er niet alleen een cursusdag aan deze benadering gewijd, maar is die ook helemaal geïntegreerd in de opleiding.’
Petra: ‘Toen de vorige docent herstel- en krachtgericht werken ermee stopte, bedachten we dat we deze visie pas ultiem zouden uitdragen met een ervaringskundig docent als haar opvolger. En Toon is de beste op dit gebied in Nederland.’
 
Hoe is jullie docentschap verbonden met wat jullie verder doen op dit gebied?
Petra: ‘Ik werk al 24 jaar in dit vak en ben ervan overtuigd dat het perspectief van onze cliënten de bron is voor verbetering van de zorg. Ik doe nu promotieonderzoek naar hoe mensen relationeel werken ervaren en wat dat voor ze kan betekenen. Daarmee wil ik forensische cliënten een stem geven en bijdragen aan hun empowerment.’
Toon: ‘Ik had hier waarschijnlijk niet gezeten als ik vijftien jaar geleden in de gevangenis niet door professionals vooruit was geholpen. Maar het kan nog wel beter in de forensische psychiatrie: bijvoorbeeld door de persoon en de familie centraal te stellen. Daar zet ik me op allerlei manieren voor in, onder andere als ambassadeur bij GGz Eindhoven en als lid van het Schakelteam voor Personen met Verward Gedrag, een adviesorgaan van de overheid dat onder andere gemeenten bijstaat.
 
Wat willen jullie professionals in forensische instellingen meegeven?
Toon: ‘Door het werken vanuit systemen en regels dreigen professionals hun creativiteit kwijt te raken. Herstelondersteunend werken geeft je dat terug. Je hebt dit vak niet voor niets gekozen!’
Petra: ‘Besef ook dat wat jij doet invloed heeft – op je cliënt en op je organisatie. Tijdens de opleiding leer je die invloed aanwenden vanuit jouw waarden, zodat je altijd houvast hebt.’