Pioniers vanuit geloof in de toegevoegde waarde van de klinische neuropsychologie

Hanna: ‘Al sinds de jaren tachtig werd er veel vooruitgang geboekt op het terrein van complexe aandoeningen op het snijvlak van hersenen en gedrag. Maar dat drong aanvankelijk maar langzaam tot de hulpverlening door.’

Jos: ‘Ondertussen was de nood onder patiënten hoog. De psychotherapie was de belangrijkste behandeling in de ggz, maar daardoor kwam een bepaalde patiëntengroep er bekaaid af: de mensen die kampten met problemen rond hersenen en gedrag waar neuropsychologisch, en overigens ook neurobiologisch, naar gekeken moest worden.’

Hanna: ‘Het was in die tijd not done om je daar als psycholoog mee bezig te houden. Wij zetten ons in voor de emancipatie van de neuropsychologie omdat het noodzakelijk was om ook vanuit die invalshoek te mogen denken over psychische problemen.’

Emancipatieslag

Hanna: ‘In de jaren negentig begonnen de gesprekken over hoe de BIG-beroepen voor de ggz zouden worden vormgegeven. Waar anderen voor zich zagen dat de klinisch psycholoog (KP) ook de neuropsychologie zou omvatten, geloofden wij stellig in de toegevoegde waarde van de klinisch neuropsycholoog (KNP) als apart specialisme.’

Jos: ‘Daarin werden we gesterkt door instellingen die zeiden: wij wíllen die professional. Toen zijn we vanaf 2004 ongesubsidieerd gaan opleiden, samen met instellingen en praktijkopleiders die hetzelfde belang zagen als wij.’

Bas: ‘Dat kon alleen omdat al die mensen bereid waren daar jarenlang hun eigen tijd en energie in te steken. Daar moet je een beetje gek voor zijn, maar het leidde er wel toe dat het ministerie van VWS ons ging vertrouwen en de opleiding in 2008 erkende - ondanks dat de meningen en belangen in het veld toen nog erg uiteenliepen, bijvoorbeeld uit bezorgdheid dat erkenning van de KNP'er ten koste zou gaan van de andere BIG-opleidingen.’

Hanna: ‘Inmiddels is de emancipatieslag geslaagd: de KNP'er is nu overal gewaardeerd en de opleiding wordt sinds dit jaar net zo gesubsidieerd als de andere BIG-opleidingen.’

Groeiende relevantie

Jos: ‘Er zijn nu in totaal zo’n 130 geregistreerde KNP’ers. Een derde werkt in de ggz, een derde in ziekenhuizen, en het overige deel in de revalidatie, de ouderenzorg, de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking en inmiddels ook in de forensische zorg.’

Bas: ‘En er zijn er nog veel meer nodig, met name in de ggz. Daar moet het besef nog dieper doordringen dat je een KNP’er heel goed kunt gebruiken om doelmatig en doelgericht te kunnen werken met patiënten met complexe problemen.’

Hanna: ‘Een KNP’er kan dat doordat hij niet alleen afgaat op het gedrag, maar ook kijkt naar de relatie met het functioneren van het brein. Neuropsychologische analyse van symptomen brengt de onderliggende mechanismen in kaart, leidt tot gedifferentieerde diagnoses en maakt het mogelijk om maatwerkinterventies te leveren met de specifieke tools die de KNP’er daarvoor heeft.’

Jos: ‘Dat is niet alleen veel bevredigender voor het begrip van de aandoening bij de patiënt en zijn omgeving, maar vaak ook een stuk economischer.’

Hanna: ‘En de patiënt wordt niet onnodig belast met te brede behandelingen, die bovendien tijdverlies opleveren.’

Bas: ‘Nu mensen alsmaar ouder worden en vroegsignalering bij kinderen steeds belangrijker wordt, zal de relevantie van de KNP’er alleen maar verder groeien.’

Hanna: ‘Het is dan ook van groot maatschappelijk belang dat we bij mensen die neuropsychologische zorg nodig hebben op tijd onderliggende mechanismen opsporen en de juiste interventies aanbieden. De KNP’er speelt daarin een sleutelrol.’

__________________________________________________________________________________________________________________

Informatie over de specialistische opleiding tot klinisch neuropsycholoog >