Is vreemdgaan altijd fout?

7 februari 2020
 

Hedda van 't Land

Bestuurder RINO Groep

In deze blog gaat Hedda in op het onderwerp 'vreemdgaan' en de gewetensvraag: 'Goed of fout?'

‘We zien elkaar ongeveer eens per maand’, vertelde een vriendin mij een tijdje geleden. Ze nam me in vertrouwen over een affaire. Haar man weet van niets en dat wil ze graag zo houden. Ze wil hem geen pijn doen. Wat mijn reactie was? Ik merkte dat ik me ongemakkelijk voelde, vond het lastig te reageren. Ja, ik keurde het af, denk ik.

Complexiteit van geheimen

De Belgische psychotherapeut, Esther Perel, voelt voor mensen die vreemdgaan ook compassie: ‘Bij ontrouw is de waarheid vertellen aan je partner niet altijd het meest zorgzame om te doen.’ Mensen die een affaire hebben, willen lang niet altijd hun partner verlaten. Ze kunnen zelfs heel veel van hun partner houden, legt Perel uit. Er zijn vaak andere redenen waarom mensen vreemdgaan. Zo willen ze de persoon ontvluchten die ze zijn geworden, zijn ze op zoek naar meer autonomie, verlangen ze naar een ander deel van henzelf, zoals het gevoel weer te leven, speelsheid en nieuwsgierigheid te ervaren.

Afgelopen week sprak Esther Perel op een congres van de RINO Groep en de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie in Haarlem. Het thema van de middag was: ‘Hoe ga je als therapeut om met geheimen, vertrouwelijkheid en vreemdgaan van cliënten?’ Perel hield ons die dag een spiegel voor en daagde ons uit de complexiteit van geheimen (waaronder vreemdgaan) onder ogen te durven zien – zonder vreemdgaan overigens te promoten.

‘Mijn taak als therapeut is om de geheimen juist niet uit de weg te gaan of te vermijden, maar met het geheim te werken.’

Esther Perel

Geheimen in de behandelkamer

‘Een geheim bevindt zich altijd in het centrum van de relatietherapie’, zegt Esther Perel. ‘Mijn taak als therapeut is om de geheimen juist niet uit de weg te gaan of te vermijden, maar met het geheim te werken.’ Als Perel werkt met koppels is haar belangrijkste doel het onderzoeken van de zin of de bedoeling van zo’n geheim, zoals vreemdgaan. Wát precies het geheim is, dat doet er niet zoveel toe. Daar richt ze zich ook niet op. En om geheimen van alle kanten te bekijken, spreekt ze partners zowel afzonderlijk als gezamenlijk. Dat onderzoeken pakt ze systematisch aan door vragen te stellen als: ‘Wat levert het niet delen van dit geheim je op?’, ‘Welke negatieve of positieve gevolgen heeft het (niet) delen van het geheim volgens jou?’ en ‘Wie bescherm je met het in stand houden van het geheim en waarom?’, maar ook ‘Is het nog een geheim nu je het mij hebt verteld?’

Perel laat zich hierbij niet leiden door moraal; een gevolg van haar werk in verschillende culturen en landen. Ze zag met eigen ogen dat bepaald gedrag in de ene cultuur afgewezen werd of zelfs strafbaar was, terwijl het in een andere cultuur heel gewoon was. Multiculturele dimensies (zoals ‘autonomie’ versus ‘toewijding/loyaliteit’) vormen nu de basis van haar werk met koppels. In welke mate kiest iemand voor zichzelf (autonomie) of doet iemand juist wat er verwacht wordt (toewijding, loyaliteit)?

En ja, concludeert Perel, soms kan het inderdaad beter zijn een geheim een geheim te laten: ‘In het Westen denk we dat transparantie en onthullen altijd goed is, maar het kan ook negatieve gevolgen opleveren voor anderen.’ Zonder vreemdgaan goed te praten of te adviseren, pleit ze ervoor dat we vooral de complexiteit van redenen voor ontrouw durven te onderzoeken in plaats van te denken in ‘goed’ of fout’. Het doorgronden ervan kan ervoor zorgen dat mensen gezamenlijk juist weer een nieuwe start kunnen maken.

Behoefte aan verandering

Ik besloot opnieuw een afspraak met mijn vriendin te maken. Ik vroeg haar waarom ze eigenlijk vreemdging en toen durfden we dit voor het eerst gezamenlijk nader te onderzoeken. Zo zei ze dat de affaire haar helpt even uit de sleur te breken van het moeder en een getrouwde vrouw zijn, maar dat ze tegelijkertijd wél heel veel van haar man houdt. Ze merkt dat de affaire haar een bepaalde losheid geeft, terwijl ze zich tegelijkertijd wel degelijk afvraagt hoe ze deze losheid ook binnen haar relatie zou kunnen vormgeven. Misschien door meer voor zichzelf te kiezen en minder toegewijd te zijn? De woorden van Perel schoten me te binnen: ‘Mensen willen niet altijd de persoon verlaten met wie ze samen zijn, maar de persoon verlaten die ze zelf zijn geworden.’

Bronnen:

Bekijk alle blogs van Hedda

Bekijk hier
 

Hedda van 't Land

Bestuurder RINO Groep