En Nederland?
In vergelijking met veel andere landen zijn wij in Nederland goed op weg. En daar mogen we trots op zijn. Er zijn diverse initiatieven waarbij de patiënt in het middelpunt van de behandeling staat. De eerder verschenen kwaliteitsstandaarden zijn hiervan een voorbeeld. Die hebben als uitgangspunt: ‘de zorg moet rond de patiënt georganiseerd worden’ in plaats van ‘de patiënt rond de zorg’. Maar het is helaas nog te vroeg om te stellen dat wij in Nederland over de gehele linie patiëntgericht werken.
Lichamelijke en psychische aandoeningen komen vaak samen voor
Tijdens het congres dwaalden mijn gedachten af naar een familielid met een chronische ziekte die onlangs een hersenoperatie had ondergaan. Specialisten zaten met hun handen in het haar op de dag dat hij uit het ziekenhuis werd ontslagen. Want door een recente scheiding had hij geen huis, zijn sociaal netwerk was klein, hij wist niet waar hij naar toe moest en hij was niet bij machte om zelf opvang te regelen. In het ziekenhuis kon hij niet blijven. De specialisten en verpleegkundigen zaten in een spagaat. Immers, conform de DBC (Diagnose Behandel Combinatie) was het tijd voor hem om te vertrekken, maar ‘psychosociale leefomstandigheden’ stonden een vertrek in de weg. De cartesiaanse scheiding van lichaam en geest – de grondslag van ons zorgstelsel – speelt ons nog steeds parten; een behandeling valt of in het ene of in het andere vakje. Maar wat nu als er bij iemand sprake is van een combinatie van psychosociale en lichamelijke klachten? In welk vakje hoort dit thuis? En dat terwijl onderzoek laat zien dat psychische aandoeningen en lichamelijke ziektes vaak samen voorkomen, terwijl slechts een klein deel van deze patiënten ook voor psychische problemen wordt behandeld.
De patiënt centraal: hoe dan?
De patiënt centraal stellen betekent dat we de diversiteit van klachten van de patiënt als uitgangspunt moeten nemen in plaats van de ziekte. Dit vraagt wel om een wezenlijk andere inrichting van de gezondheidszorg: één die uitgaat van een multidisciplinaire aanpak waarbij de variatie en complexiteit van klachten (comorbiditeit) centraal staan in plaats van een ziekte waaraan iemand lijdt. De bekostigingsstructuur - nu gebaseerd op DBC – zou dan veel scherper gericht moeten worden op het maximaliseren van patiëntuitkomsten op alle vlakken, dus inclusief psychosociale leefomstandigheden. Kortom: het leveren van waarde voor de patiënt in plaats van op het aantal zorgactiviteiten per aandoening. Verbetering in de afstemming tussen ketenpartners is hiervoor wel een randvoorwaarde. Het vereist ook een omslag bij de professional: het daadwerkelijk centraal stellen van de patiënt door een luisterend oor te bieden, vriendelijk en oprecht te communiceren, de variatie in klachten centraal te stellen en de patiënt te laten meebeslissen over de vervolgaanpak en behandeling. Professionals zouden daarmee reeds tijdens hun opleiding vertrouwd moeten raken. Door het verankeren van het patiëntperspectief in onze opleidingen & trainingen en BIG-opleidingen en via onze samenwerking met MIND (www.wijzijnmind.nl), een initiatief van Fonds Psychische Gezondheid/Korrelatie en MIND Landelijk Platform Psychische Gezondheid, dragen wij als RINO Groep actief hieraan bij.
Hoe het nu met mijn familielid gaat?
Op de dag van zijn ontslag uit het ziekenhuis kon hij gelukkig terecht bij familie. Zij hielpen hem vervolgens met de noodzakelijke stappen om in aanmerking te komen voor begeleid wonen. De procedure en transitie namen een paar maanden in beslag. Maar deze week verhuist hij naar een begeleid-wonen-complex.
Opleidingen en cursussen met thema ‘patiënt centraal’:
Opleiding praktijkondersteuner huisartsenzorg POH ggz
Postmaster cursus medische psychologie
Post-hbo opleiding psychosociale zorg door oncologieverpleegkundigen
Post BIG opleiding seksuologie
Post-hbo opleiding Bemoeizorg
Mindfulness based cognitieve therapie in een medische setting
Ziekte staat nog te vaak los van de zieke…
27 augustus 2018
In deze Blog gaat Hedda in op de vraag: hoe maken we de zorg daadwerkelijk patiëntgericht? Zij deelt een ervaring die een familielid, chronisch ziek, onlangs in het ziekenhuis had.
Ondergeschoven kindje
Deze zomer was ik op een internationaal congres in het graafschap Surrey in Engeland, waar beleidsmedewerkers, hulpverleners, ervaringsdeskundigen, wetenschappers en opleiders bij elkaar kwamen om zich te buigen over belangrijke kwesties in de gezondheidszorg. Allemaal worstelden we met dezelfde vraagstukken, zo bleek. Eén vraagstuk had veruit de hoogste prioriteit: ‘Hoe maken we de zorg daadwerkelijk patiëntgericht?’ In veel landen, zoals Engeland en de Verenigde Staten, is het nog een ondergeschoven kindje. Ziekte staat nog te vaak los van de zieke. De behandeling van ziekte gaat niet altijd samen met aandacht voor de kwetsbare, zieke persoon.