Ondergedoken

10 november 2020
 

Hedda van 't land

Bestuurder RINO Groep

In deze blog vertelt Hedda over de angst van LHBT-docenten. Nog steeds zijn er docenten die niet durven te laten zien wie ze echt zijn.

‘Ik vertel niet aan mijn leerlingen dat ik samenwoon met een vrouw,’ zei Carine tijdens een wandeling. Ze is docent op een mbo-school in Amsterdam. ‘Maar dan geven we toch verworvenheden prijs waarvoor ooit hard gevochten is?’, antwoordde ik. ‘Jawel,’ beaamde ze, ‘maar ik durf het niet aan.’
 
Mijn goede vriendin voelt zich dus onveilig om in de klas zichzelf te zijn. Haar verhaal raakte me, ook omdat ikzelf samenwoon met een vrouw. Nederland stond ooit internationaal bekend als voorloper op het gebied van homorechten. Zo waren we het eerste land ter wereld waar homo’s konden trouwen. Dat gidsland zijn we niet meer. Inmiddels staat Nederland op de Rainbow Europe-index van ILGA Europe niet eens meer in de Top10.

Polarisatie

Volgens politiek filosoof en rechtsgeleerde Carl Schmitt (1888-1985) zullen botsende waarden er in een samenleving altijd zijn. Het is zelfs een utopie om anders te verwachten. Wel stelt hij dat de overheid een cruciale rol vervult om polarisatie tussen groepen in de kiem te smoren, zodat conflicten niet oplaaien of uit de hand lopen. Dat kan via wetgeving en regels en het handhaven ervan. Aan die rol ontleent de staat zelfs haar bestaansrecht; zonder botsingen geen staat.
 
De Nederlandse wetgeving lijkt eenduidig: discriminatie op grond van seksuele oriëntatie en gender is wettelijk verboden. Waar die vrijheid wordt beknot; waar mensen zelfs niet meer veilig zijn vanwege hun geaardheid, treedt de overheid op.
 

'Van mening verschillen is gezond in een volwassen democratie, maar de ruimte die de één inneemt mag niet ten koste gaan van die van de ander.'

Hedda van 't land

Burgerschapsonderwijs

In het mbo-onderwijs ervaren LHBT-docenten zoals Carine nogal eens problemen. Uit de Monitor Sociale Veiligheid (2018) bleek dat LHBT-docenten op het mbo vaker slachtoffer zijn van geweld en discriminatie. Ook werden LHBT-docenten er vaker uitgescholden dan heteroseksuele collega’s.
 

De minister van Onderwijs erkende het probleem. Naar aanleiding van een motie over het bevorderen van de LHBTI-acceptatie op school (Kamerstuk 30 420, nr. 274) werden de eisen aan goed burgerschap aangescherpt. Vanaf het collegejaar 2019-2020 besteden mbo-scholen binnen het burgerschapsonderwijs verplicht aandacht aan (h)erkenning van de basiswaarden in onze samenleving, waaronder seksuele diversiteit en genderdiversiteit.

Basiswaarden van democratische rechtstaat

De Onderwijsinspectie onderzocht onlangs hoe scholen invulling aan het burgerschap geven. Ondanks de vele goede initiatieven was de inspectie dit jaar niet tevreden: ‘We hebben namelijk gezien dat er ook scholen zijn waar de uitvoering van de burgerschapsopdracht op een belangrijk onderdeel zeer dun is. Op die scholen worden de basiswaarden van de democratische rechtsstaat namelijk weinig of niet actief bevorderd. (…) Bij het bevorderen van de basiswaarden van de democratische rechtstaat hoort ook actieve aandacht voor verdraagzaamheid, gelijkwaardigheid en autonomie. En dat wordt nog te vaak niet in praktijk gebracht.’

Sterker nog: tijdens een debat over burgerschapsonderwijs in de Tweede Kamer eerder deze week kwam naar voren dat sommige scholen vanuit geloofsovertuiging ouders een ‘identiteitsverklaring’ laten ondertekenen waarmee zij afstand doen van homoseksualiteit. Leerlingen van ouders die deze verklaring niet ondertekenen, worden door de school geweigerd.
 
Volgens de minister van Onderwijs is hier sprake van botsende grondrechten; de vrijheid van onderwijs en het verbod op discriminatie. Hij is van mening dat iedere leerling veilig uit de kast moet komen, maar dat scholen tegelijkertijd ‘de vrijheid hebben om opvattingen te hebben over relaties tussen mannen en vrouwen’.


Ruimte voor iedereen 

Onze wetgeving is dus toch niet zo eenduidig. Van mening verschillen is gezond in een volwassen democratie. Maar de ruimte die de één inneemt mag niet ten koste gaan van die van de ander. Onderduiken in de klas is ruimte opgeven, een vorm van niet zijn. Ik vind het belangrijk dat iedere docent zich in de klas moet kunnen laten zien. Door elkaar écht te zien en respectvol met elkaar om te gaan, wordt het fundament gelegd voor een verdraagzame samenleving.


Bronnen:

 

Hedda van 't land

Bestuurder RINO Groep