Congres Kind en spel met focus op trauma en systeemgericht werken  (C2404)

Traumatische en ingrijpende gebeurtenissen kunnen ertoe leiden dat de ontwikkeling van een kind wordt bedreigd of vastloopt. In een therapeutische setting kan een kind in spel op een veilige manier laten zien met welke moeilijkheden het (onbewust) worstelt. Met voorbeelden en beeldmateriaal uit de praktijk verdiep je je kennis van op welke wijze spel helpt bij het verwerken van nare ervaringen en het leren reguleren van gevoelens en gedrag. We gaan in op het betrekken van het systeem rondom het kind, denk aan ouders, gezin en school. Spel kan ook hierin een helpende en verbindende rol spelen.
Ankie heeft veel ervaring in het werken met vluchtelingenkinderen en zal in de casuïstiek ingaan op het werken met deze doelgroep.

Leerpunten
Je leert scherper te observeren op traumagerelateerde problematiek in spel. Je leert hoe je spel kunt inzetten wanneer er sprake is van zeer ingrijpende gebeurtenissen zoals vluchten uit oorlogssituaties. Je leert hoe je spel systeemgericht kunt toepassen tijdens bijvoorbeeld gezinsbezoeken. Je wordt ook sensitiever in het signaleren van gedragsverandering als effect van speltherapie.
 

In deze verdiepende sessie schenken we aandacht aan lichamelijke reacties in de spelkamer, binnen de context van speltherapie. Wat zie je tijdens spel en hoe kan je het verhaal van het lichaam en het verhaal van het spel verbinden? Wat doe je met een kind dat overactief of juist onderactief binnenkomt? Wat zie je, wat kan je doen om dit kind weer zo gereguleerd te krijgen dat het kan profiteren van de speltherapeutische interventie? Hoe leg je contact met het lichaam? Hoe benoem je lichamelijke signalen en hoe ga je er mee aan de slag?
Deze vragen staan centraal. Vanuit het kader van speltherapie en fasen in spelontwikkeling leggen we de relatie met lichaamsgericht werken. De theoretische onderbouwing komt uit het neurosequentieel model van therapeutisch handelen, de polyvagaal theory en sensorimotor psychotherapy. Voorbeelden komen uit eigen klinische praktijk en Engelstalige literatuur en onderzoek.

Leerpunten
Je hebt kennis van en geoefend met lichaamsgericht en neuro-geïnformeerd werken, met specifieke aandacht voor:

• diverse niveaus van activatie (stress-systeem) bij het kind
• opmerken wat er speelt in het lichaam en dit betrekken in het spel
• embedded relational mindfulness®
• fysieke manieren om een kind te co-reguleren

We kijken naar een kind in therapie dat speelt en proberen het therapeutische proces te begrijpen. We kunnen wel tevreden zijn als een kind na een therapiesessie de indruk geeft dat het zich beter voelt, of als de ouders de therapeut prijzen omdat die het kind zo goed geholpen heeft.
Maar wat is er nu precies gebeurd? Met welk spel is de verandering of verbetering tot stand gekomen? Zijn er spelvormen, speelgoed of is er specifiek spelmateriaal dat een therapeutisch proces op gang kan brengen, stimuleren of juist verstoren? 
 
Leerpunten
1. Deelnemers gaan de diepere  betekenis van een spel onderzoeken, zoals
a. Welke gevoelens worden beleefd in een bepaald spel
b. Waarom is een bepaald spel therapeutisch
c. In welke ontwikkelingsfase hoort een bepaald spel
 
2. Deelnemers gaan de betekenis onderzoeken en begrijpen van een kind dat
a. niet wil spelen
b. steeds hetzelfde speelt
c. iets kapot wil maken
 
3. Deelnemers gaan herkennen wanneer er sprake kan zijn van overdracht en tegenoverdracht
a. hoe te herkennen
b. wat te doen
 

Wanneer ouders betrokken zijn bij de behandeling van hun kind, of er zelfs een actieve rol in spelen, vergroot dat de kans op een succesvolle therapie. Het versterken van de hechtingsrelatie tussen ouder en kind krijgt dan ook steeds meer aandacht in de behandeling van kinderen. Tegelijk roept dat ook vragen op; hoe betrek ik de ouder bij het spel van het kind, wie krijgt de regie, wat doen we wel en wat niet? Voelt het niet ongemakkelijk, zo’n ouder in de spelkamer? En wat als er disconnectie ontstaat?
In deze sessie verdiepen we ons in ouder-kind speltherapie. De hechtingstheorie en de theorie over intersubjectiviteit vormen daarbij de basis. Ieder traject is uniek. Je krijgt dan ook geen pasklare werkvormen aangereikt; je krijgt de kapstok voor ouder-kind speltherapie. We hangen de therapeutische interventies als het ware onder deze kapstok. Theorie en oefeningen wisselen elkaar af, zodat je ervaart op welke manier ouder-kind spel van waarde kan zijn binnen jouw therapie.

Leerpunten
Je krijgt kennis van de theorie van intersubjectiviteit, goed-genoeg ouderschap en de vijf domeinen van ouderschap. We behandelen speelsheid, acceptatie, nieuwsgierigheid en empathie. Je ziet hoe spel ‘de derde partner’ kan zijn. Je kunt deze begrippen omzetten in therapeutische interventies binnen ouder-kind speltherapie.