Het is het waard geweest

'In 1974 studeerde ik af in de psychofysiologie en vond ik mijn eerste baan in het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam. Onder leiding van een bioloog deed ik onderzoek bij dieren naar de invloed van stress op de contracties van de baarmoeder tijdens zwangerschap en bevalling, en promoveerde daar ook op.'

'Vervolgens ging ik deel uitmaken van de onderzoeksgroep van de criminoloog Buikhuisen aan de Leidse universiteit. Wij wilden de psychofysiologische factoren achter criminaliteit onderzoeken, maar dat stuitte eind jaren zeventig op enorme maatschappelijke weerstand: het was not done om te zoeken naar andere oorzaken dan sociale, zoals armoede.'

'Het debat werd zo heftig dat het project moest worden gestaakt. In die periode deed ik ook de opleiding tot gedragstherapeut, waarmee ik kon solliciteren bij de vakgroep klinische psychologie. Daar vond ik het nest van waaruit ik kon doorgroeien, tot ik uiteindelijk in 2012 bijzonder hoogleraar “Beroepsopleidingen tot psycholoog in de individuele gezondheidszorg” werd.’

De handschoen opgepakt

‘In 1988 ontmoette ik Wim Snellen, die als klinisch psycholoog in de praktijk werkte. Hij was ideeën aan het ontwikkelen over het gebruik van de NVM-persoonlijkheidsvragenlijst, vanuit de gedachte dat een geïntegreerd profiel veel meer over iemand zegt dan losse schalen rond aparte kenmerken. Wij vonden elkaar in de behoefte om verder te kijken en ontwikkelden een nieuw model dat uiteindelijk de Dynamische Theoriegestuurde Profielinterpretatie van de NVM zou gaan heten.'

'Na het verschijnen van ons boek, waarin we de methode transparant beschreven, was de kritiek aanvankelijk groot: wij deden aan de hand van een profiel vrij diepgaande uitspraken over mensen, en onze methode was nog niet wetenschappelijk onderzocht. Dat wij ons toen al baseerden op vijftien jaar observaties van patiënten en profielen in de klinische praktijk, werd daarbij, vind ik, teveel over het hoofd gezien.'

'Ik heb toen de handschoen opgepakt om te zorgen voor wetenschappelijke onderbouwing. Inmiddels staat er een transparant beschreven model met een theoretisch kader en zijn er sinds 2008 tien internationale en vijf Nederlandstalige papers verschenen waarin het wordt getoetst. En ook heel belangrijk: cliënten herkennen zich in hun profielen en voelen zich daardoor gezien.’

Bouwpastoren van de BIG-opleidingen

‘Eind jaren tachtig kwam de Wet BIG voor psychologen en ging ik met collega’s in het land aan de slag met het invullen van de contouren voor de opleidingen: eerst de opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog, later die  tot klinisch psycholoog. “Bouwpastoren” werden we genoemd, en inderdaad: we bouwden de opleidingen van de grond af op. Het was heel belangrijk dat dit gebeurde, want tot dat moment was opleiden in ons vak ronduit vaag geregeld. Je moest maar ergens een stageplek vinden en was afhankelijk van een begeleider die in ruil voor je werk supervisie wilde doen.'

'Nu kwamen er erkende opleidingen met officiële, betaalde opleidingsplaatsen en een beschermde status. Bovendien werden die gerealiseerd in nauwe samenwerking tussen de universiteiten, de RINO’s en de praktijkinstellingen. Zo werd gegarandeerd dat de opleidingen wortelden in zowel wetenschap als de praktijk, en kregen ze kwaliteit. De fase van opbouwen en consolideren van de opleidingen is geslaagd, het komt er nu op aan de kwaliteit te bewaken, met name tegen de gevolgen van de bezuinigingen.'

'Een van mijn grootste zorgen is dat je mensen state-of-the-art opleidt, maar dat toepassing van die kennis en vaardigheden in de praktijk als te kostbaar wordt gezien en ze daar dus minder ervaring mee opdoen. We moeten uitkijken dat de opleidingen niet worden aangepast aan de vermagerende praktijk, terwijl het juist van belang is dat wetenschappelijke kennis en klinische praktijk beter worden geïntegreerd.’

Totaal commitment

‘Ik heb altijd nieuwe verbindingen gemaakt tussen wat ik zag en wat ik wist door te observeren, me te verwonderen en daarover na te denken. Dat moet je jezelf gunnen, want daar komen nieuwe ideeën en visies uit voort. Mijn hele carrière lang ben ik het debat aangegaan, maar altijd op een constructieve manier. Omdat mijn man en mijn moeder overdag de zorg voor onze dochter op zich namen, kon ik mij met totaal commitment wijden aan mijn vak. Daar ben ik heel dankbaar voor. Het is het waard geweest.’

__________________________________________________________________________________________________________________

Informatie over BIG-opleidingen >