Programma Congres Autisme 2017

Spreker: Dr. C.F.A. Milders, psychiater bij Lentis

De behandelaar zit gevangen in een tragisch paradox: de noodzakelijke medische objectivering leidt tot stolling van DSM-categorieën en psychiatrische concepten, waardoor patiëntenverhalen - als basis van praktijk en wetenschap - nauwelijks nog gehoord worden. Deze vervreemding in het hart van de psychiatrie wordt versterkt door eenzijdige zorgrationalisatie en (neuro)wetenschappelijke dominantie. Terugkeer naar de menselijke maat is mogelijk als de behandelaar zich bewust wordt van de ethisch-existentiële grondslag van zijn professionaliteit en van patiëntenverhalen. Dan kan er vanuit een werkelijke relatie echt geluisterd worden. Zo ontstaat een nieuwe vorm van kritisch denken waarin patiëntenverhalen een belangrijke toetssteen zijn voor wetenschappelijke concepten.

• Hoe kunnen deze inzichten vertaald worden naar het gesprek met de patiënt, naast en voorbij DSM-5?
  
• Hoe kunnen deze inzichten worden vertaald naar begeleiding van de patiënt, naast en voorbij DSM-5?

Spreker: Dr. D.W. Strijbos, psychiater bij Dimence

Existentiële gevoelens behoren tot het fundament van ons welzijn en bepalen in belangrijke mate onze houding naar onszelf, anderen en de wereld in het dagelijks leven.  Maar juist dit fundamentele karakter maakt het vaak zo moeilijk om existentiële gevoelens in zicht te krijgen, laat staan onder woorden te brengen. Mensen met autisme kunnen het moeilijk vinden om te reflecteren op zichzelf en ervaren vaak problemen in de communicatie met anderen.  Sommigen voelen zich wezenlijk anders in het leven staan dan de mensen om hen heen. Dit alles maakt het voor mensen met autisme nog ingewikkelder om de existentiële dimensie van hun problemen duidelijk en bespreekbaar te maken. 
Vragen, gedachten en gedragingen rondom dood en suïcide zijn altijd existentieel van aard - dus ook bij mensen met autisme.

• Hoe kun je hierover samen in contact komen?
  
• Waarom stellen we levensvragen?
  
• Wat zijn existentiële gevoelens?
  
• Hoe bespreek je levensvragen, doodswens en/of suïcidaliteit met iemand met autisme?
  
• Is er een onderscheid voor iemand met autisme tussen echt niet meer willen leven of de uitdaging van het leven met autisme niet aan kunnen/durven/willen? Zo ja, wat zou dit dan kunnen zijn en hoe kun je hiermee omgaan?
  

Spreker: Mw B. Basar, ervaringsdeskundige

We denken in het leven over het leven en af en toe stellen we onszelf daar expliciet vragen over. Het gaat om vragen als: ben ik in mijn leven bezig met de dingen die ik fijn vind? Terugkijkend: Hoe was het voor mij als kind op de basisschool, middelbare school en nu als werkende jonge volwassene om autisme te hebben? Hoe ging ik daarmee om in de verschillende levensfasen? Vind ik het belangrijk om werk te hebben en waarom? Zo ja, vind ik het dan fijn om mensen te helpen of om dingen uit te vinden voor mensen? Het kan ook om meer filosofische zaken gaan, zoals geloof ik in God, vind ik geld en bezit belangrijk, wat vind ik van de relatie die ik heb, hoe ervaar ik de liefde of vriendschap?
Het aantal vragen is eindeloos, maar de antwoorden helpen ons bij keuzes in ons leven. 

• Denk ik na over het leven? En zo ja, op welke manier?
  
• Hoe verschilt dit per levensfase?
  
• Welke levensvragen stel ik per levensfase over relatie, liefde, vriendschap, werk, hobby's, allochtoon zijn?
  
• Denk ik dat het autisme het denken over het leven anders maakt? Zo ja, op welke manier? 
  
• Is het mogelijk om onderscheid te maken tussen autisme hebben en als allochtone vrouw autisme te hebben?
  

Sprekers:  Dr. P.J.M. van Wijngaarden-Cremers, psychiater bij Dimence en Nim Voogt, ervaringsdeskundige

• Invloed van gender bij stress, opvoeding, levensfasen en sociaal/cultureel
  
• Rol van gender bij het ontstaan en uiten van autisme en de manier waarop je met autisme omgaat?
  
• Hoe leren we beter en eerder zien dat meiden in de jongvolwassene fase die “vastlopen” (ook) autisme kunnen hebben?
  
• Persoonsgerichte behandeling met oog voor individu, geslacht en maatschappelijke context
  
• Identiteitsontwikkeling van een vrouw met autisme in de praktijk
  • Hoe ervaart zij vrouw-zijn?
    
  • Hoe heeft zij haar identiteit in verschillende levensfases ontwikkeld?
    
  • Welke hulp heeft ze daarbij gehad (en wat hielp vooral niet)?
    

Sprekers: Drs. R. Emmen, GZ-psycholoog, GGZ Rivierduinen en Ivan Henczyk, beleidsmedewerker Rijkswaterstaat, coördinator AutiRoze

Tijdens deze interactieve workshop worden verschillende thema's rondom seksualiteit en intimiteit besproken. Je krijgt handvatten en inzichten om in je dagelijks werk met dit vaak ingewikkelde thema om te gaan.

De workshop begint met een kort overzicht van waarin de seksuele ontwikkeling van mensen met en zonder autisme van elkaar kan verschillen. Daarna bespreken we aan de hand van jullie input relevante thema's, vragen en casuïstiek.
We vragen je deze input vooraf te leveren via het webformulier.

Voorbeelden van mogelijke subthema's zijn:

• Wat vind jij 'normaal'? Wanneer maak jij je als hulpverlener zorgen over iemands seksueel handelen?
  
• Seksuele diversiteit (LHBT, aseksualiteit etc.)
• Seksuele voorlichting voor mensen met autisme
• De rol van ouders en andere naasten

Sprekers: Dr. B. Verhoeff, psychiater bij Dr. Leo Kannerhuis en J. Mensink, sociaal psychiatrisch verpleegkundige bij Dr. Leo Kannerhuis

Jongeren staan in deze tijd bol van de (keuze)stress. Welke studie, relatie, (bij)baan, sport, cultuur past bij mij? En de dagelijkse stress: wat trek ik aan, hoe kom ik over, wat doe ik goed en niet goed, waarom lachen mensen om mij, wat zal ik eten, welke boodschappen moet ik doen? Jongeren en volwassenen met autisme ervaren stress bij het nemen van vaak eenvoudige beslissingen.

Deze stress over het maken van alledaagse keuzes is een voedingsbodem voor het ontstaan van levensvragen, identiteitsproblemen en een gevoel van vervreemding, en ligt soms ten grondslag aan somberheid en angst. In de workshop gaan we in op deze problematiek en bieden we manieren om hierover in gesprek te gaan.  

• Hoe verschilt keuzestress bij jongeren en volwassenen met autisme?
  
• Hoe ontstaat keuzestress bij mensen met autisme?
  
• Wat is de invloed van keuzestress op levensvragen, identiteitsproblemen en vervreemding? Is dat anders bij jongvolwassenen dan bij volwassenen?
  
• Hoe kun je hier een gesprek over aangaan met de persoon met autisme?
  
• Hoe kun je iemand met autisme hierin begeleiden?
  

Sprekers: Dr. D.W. Strijbos, psychiater bij Dimence met een ervaringsdeskundige

• Hoe kunnen we de samenwerking tussen patiënt, behandelaar en begeleider autismevriendelijker maken?
  
• Als zingeving ontbreekt, problemen zich opstapelen; waarom verwijzen we door?
  
• Wat zijn dagelijkse verwijsperikelen?
• Hoe ervaart iemand met autisme de samenwerking tussen hem, behandelaar en begeleider?
  
• Welke uitdagingen kunnen bij doorverwijzen en terugverwijzen worden verbeterd?
  

Sprekers: Drs. M. Versteijne,GZ-psycholoog in eigen praktijk en Lieve Arnout, ervaringsdeskundige (moeder van 2 volwassen zoons met autisme)

Autisme maakt contact en communicatie niet alleen lastig voor degene die het heeft, maar ook voor de mensen om hem heen. In alle wederkerige relaties heeft autisme invloed: verkering, vriendschap, partnerrelatie, opvoedrelatie. Het begint al vroeg als het gaat om een kind met autisme. De interactie tussen kind en ouder en tussen broers/zussen verloopt anders. De impact is groot. Daardoor ondervinden de omgeving, de gezinsleden van iemand met autisme dus ook contact- en communicatieproblemen. Het effect van autisme kan heel groot zijn zowel voor ouders van, partners van, brussen van en kinderen van. Daarnaast hebben deze mensen ook weer effect op diegene met autisme zelf.

• Opvoeden houdt nooit op: in tijd (volwassenheid), omvang, verdieping (seksualiteit, relatie)
• Hoe breng ik zingeving van degene met autisme en de overige naastbetrokkenen ter sprake in de behandeling?
  
• Ervaringen over:
  • Impact van aanpassen van allen er omheen
  • Hoe ruimte voor zingeving in het gezin?
  • Hoe kun je jezelf zijn (als naastbetrokkene van iemand met autisme)?
    

Spreker: Herman de Neef, filosoof en ondernemer bij IQ Coaches

De PILLAR-methodiek is ontwikkeld om vanuit begrip en erkenning van de gevolgen van autisme op iemands leven een klimaat van rust en veiligheid te creëren. Met name mensen met autisme met een normale of hogere intelligentie herkennen zich en voelen zich erkend door deze methodiek. De PILLAR-methodiek betrekt vanzelfsprekend directbetrokkenen (ouders, partner, mentor, collega’s) als belangrijke steunfactoren binnen het ondersteunend netwerk. Niet het probleem, maar het leven zelf is daarbij leidraad.

• Hoe werkt autisme door in levensbrede zin, op meerdere levensdomeinen?
• Hoe werkt autisme door in levenslange zin, in de verschillende levensfasen?
  
• Hoe werkt autisme door in levensdiepe zin?
• Wat kan ik?
• Wat wil ik?
• Wat is wel en wat is niet mogelijk (door of dankzij autisme)?
• Hoe kan ik van betekenis zijn voor mijzelf en voor anderen?