‘De kracht van wat het lichaam te vertellen heeft’

Interview met Hanneke Kalisvaart

4 mei 2023
 

Hanneke Kalisvaart

Dr. Hanneke Kalisvaart is psychomotorisch therapeut sinds 1995, gecertificeerd in Sensorimotor Psychotherapy en sinds 2020 trainer voor deze methode. Ze werkt voor Altrecht psychosomatiek, Eikenboom en is gepromoveerd op het onderwerp body-relatedness in somatic symptom disorder. Hoe is Kalisvaart gekomen tot de methode Sensorimotor Psychotherapy, hoe werkt dit in de praktijk en waarom is lichaamsgericht werken zo belangrijk?

Sporten als therapie
‘Toen ik zelf een jaar of 11 was, ben ik gaan volleyballen en mijn trainer was eigenlijk een therapeut in joggingbroek. Dat was mijn inspiratiebron. Ik heb door sport geleerd in een groep te functioneren, om te gaan met mijn emoties en mijn eigen kunnen tegen te komen, eigenlijk alles wat een puber graag leert. Toen ik ging studeren wilde ik hier iets mee doen, mensen emotioneel psychologisch helpen met behulp van sport. Ik ben bewegingswetenschappen gaan studeren en er was een afdeling bewegingsagogiek. Zo ben ik dus psychomotorisch therapeut geworden.’
 
De kracht van wat het lichaam vertelt
‘Als een trauma getriggerd wordt, dan slaat je lichaam acuut alarm en gaat het zich verdedigen. Als je dan iets aan de context verandert, kan het lichaam weer in de veiligheid van het hier en nu komen. Bijvoorbeeld een vrouw die te maken heeft gehad met een seksueel trauma, slaat compleet op slot als zij een trigger ervaart van het moment dat de dader op haar af komt. Het lichaam reageert dan in het verleden. Je kunt dan zeggen ‘het is wel veilig, ontspan maar’, alleen denkt het lichaam daar anders over. Die zegt ‘ik zit ergens in een trauma, dat gaan we niet doen.’ Als ik in overleg mijn stoel verder weg zet, dan denkt het ‘oh ik ben veilig want ik kan zelf bepalen of mensen dichterbij komen of verder weg gaan.’ In de situatie zelf kon ze niet weg, maar als ik haar vraag om bijvoorbeeld weg te lopen, denkt het lichaam ‘ik kan nu wel wegkomen’. En dat lucht enorm op en dat is fantastisch om te ervaren.’
 
Er is meer dan alleen praten
‘In 2008 kwam ik in aanraking met Sensorimotor Psychotherapy. Deze opleiding werd toen nog gegeven door Pat Ogden, grondlegger van deze methode. Ik ben begonnen met de trainingen trauma en hechting. Het leuke is dat PT-ers en PMT-ers elkaar in de opleiding in het midden tegenkomen. De PMT-ers leren bijvoorbeeld veel bij over de theorie, zoals gesprekstechnieken, en de PT-ers leren bij over het lichaam. Sensorimotor Psychotherapy is heel goed theoretisch onderbouwd en ook methode-technisch heel grondig. Na het afronden van de certificeringstraining heb ik de kans om mijn passie te delen en draag ik deze krachtige methode met plezier over aan anderen.
 
De masterclass Body Basics vanuit Sensorimotor Psychotherapy van Kalisvaart is bijzonder populair. Zij is blij dat er steeds meer mensen geïnteresseerd zijn in lichaamsgericht werken. ’Mensen zoeken naar wegen die anders zijn dan alleen praten. Lichaamsgericht werken is bruikbaar in diverse onderdelen van de ggz, bijvoorbeeld als je met mensen te maken hebt waarbij het praten lastig is, zoals in het forensische werkveld of als je met kinderen of vluchtelingen werkt. Als je mensen aanspreekt op wat hun lichaam vertelt, dan voelen zij zich heel snel gezien en gehoord. Dat is heel mooi en dit gebeurt ook in de trainingen. Het lichaam is een optelsom van alle ervaringen die je hebt opgelopen en dat spreekt op allerlei manieren, als een soort ondertiteling.'  
 
Verspreiden als een olievlek
Het is niet alleen fijn om anderen te mogen inspireren, maar ik word ook zelf elke keer weer geïnspireerd door de mensen in de groepen. Niet alleen door hun gedrevenheid, leergierigheid en hart voor hun cliënten, maar ook door de expertise die zij naar binnen brengen vanuit hun terrein. Wij leren als groep van elkaar. Ik kom veel deelnemers tegen die met kinderen en jongeren werken waar het vaak gaat over hechtingsproblematiek. Stel je voor dat alle ouders zouden weten hoe zij met simpele fysieke manieren hun kind gerust kunnen stellen om zo de relatie met hun kind te voelen en te bouwen. Niet alleen heel fijn voor de kinderen, maar ook voor de ouders. Ik hoop dat lichaamsgericht werken zich als een olievlek gaat verspreiden en het de gewoonste zaak van de wereld wordt.’
 

Op 15 en 16 april vindt het Congres Lichaamsgericht werken plaats