‘Kinderen reageren net als volwassenen op traumatische gebeurtenissen door te vluchten, vechten of bevriezen. Dat is op dat moment een natuurlijke reactie, maar vaak zet die zich vast in het lichaam. Daardoor kunnen ze later, wanneer herinneringen aan het trauma bovenkomen, ook in een veilige situatie dezelfde lichamelijke verschijnselen vertonen: bijvoorbeeld oogcontact vermijden, een confronterende houding aannemen of de adem vastzetten. Een bepaald stressniveau wordt dan een vertrouwd gevoel, en zo kan een kind het trauma als het ware steeds opnieuw creëren.’
Lichamelijke benadering van kinderen met trauma voegt belangrijke dimensie toe aan de behandeling
Interview met Bonnie Goldstein
8 maart 2018
Trauma kan zich geestelijk, maar ook lichamelijk vastzetten in kinderen. Sensorimotor Psychotherapy, in de jaren tachtig in de Verenigde Staten ontwikkeld door Pat Ogden, geeft je handvatten om ook langs de lichamelijke weg met je cliënt te werken aan trauma. Tijdens het tweedaags programma ‘Traumabehandeling met Sensorimotor Psychotherapy – Training met speciale aandacht voor kinderen en jongeren’ laat de gerenommeerde Amerikaanse psychotherapeut Bonnie Goldstein je met deze methodiek kennismaken.
Wat gebeurt er met een kind dat getraumatiseerd raakt?
Wat voegt Sensorimotor psychotherapie toe aan andere benaderingen van trauma?
‘Het vult de gereedschapskist van de psychotherapeut aan met een benadering die de taal van het lichaam en de informatie die het lichaam geeft voorop stelt. Je kijkt naar lichamelijke signalen als gebaren, houding, beweging, maar ook naar gedragspatronen en hoe het lichaam in die patronen het trauma laat zien. Zelf paste ik aanvankelijk alleen de tools toe in aanvulling op de psychodynamische therapie die ik gaf, maar in de loop der jaren ben ik me daarnaast steeds meer bewust geworden van zaken als het lichamelijk effect van mijn eigen gedrag en de inrichting van mijn spreekkamer. Dat heeft ertoe geleid dat ik cliënten bijvoorbeeld niet meer vanzelfsprekend heel energiek tegemoet treed, en dat ik in mijn spreekkamer veel ruimte heb gemaakt voor beweging en verschillende veilige zitplaatsen heb gecreëerd.’
Hoe werk jij met Sensorimotor psychotherapie?
‘Als een kind bijvoorbeeld zijn adem inhoudt zodra het gaat over de keer dat een klasgenoot hem misbruikte op school, benoem ik dat en leg ik de link met waar we het over hadden. Daarna bespreek ik met hem of het iets is waar hij aan wil werken. Als dat zo is, gaan we samen aan de slag met de verwerking van het trauma. Daar hebben we allerlei eenvoudige, zeer geïndividualiseerde technieken voor. Met dit kind ga ik terug naar de situatie door te vragen of hij toen hetzelfde deed. Als dat klopt, laat ik hem zelf andere manieren bedenken waarop hij had kunnen reageren, en die gaat hij vervolgens oefenen. Hij leert zo manieren om nee te zeggen en zijn grenzen te bewaken, maar ook om te praten over het trauma. Dat is het begin van het werken aan zijn herstel.’
Wat gaan we van je leren tijdens de training?
‘Je krijgt nieuwe informatie over hoe je kinderen met trauma kunt helpen. Ik laat veel videovoorbeelden zien en we doen oefeningen die je Sensorimotor psychotherapie zelf laten ervaren. En zo krijg je allerlei eenvoudige tools mee die je meteen in de praktijk kunt toepassen – met je cliënten, maar ook om relaties in je persoonlijk leven effectiever te maken.’