Ouderbegeleiding mobiliseert eigen kracht in gezinnen

Het is een veel voorkomend misverstand: ouderschap beschouwen als synoniem van opvoederschap. Katie Lee Weille is er fel op. ‘Opvoederschap gaat alleen over het opvoeden van een kind. Ouderschap omvat zoveel meer: het staat voor de complete persoonlijke ontwikkeling die je doormaakt nadat je ouder geworden bent.’ Ze ziet deze spraakverwarring weerspiegeld in de tools voor kinder- en jeugdhulpverleners: ‘Er is ontzettend veel beschikbaar op het gebied van opvoedtechnieken en gezinsdynamiek. Allemaal heel nuttig, maar het is onvoldoende om zicht te krijgen in ouders en hun subjectieve binnenwereld. Je mogelijkheden met het kind blijven beperkt zolang je niet op die manier naar de ouders kijkt.’ Wat kan er dan zoal misgaan? ‘Elke hulpverlener kent de situatie waarin ouders adviezen niet opvolgen. Daar wordt vaak puur cognitief naar gekeken, maar dat helpt niet om te snappen wat deze ouders in de weg zit. Dan spelen er bijvoorbeeld tegenstrijdige gevoelens of roept een ontwikkelingsprobleem van een kind nare herinneringen op. Je moet het hele plaatje vanuit het perspectief van de ouder zien te begrijpen.’

Het gedachtegoed van Alice van der Pas
Grondlegger van dit gedachtegoed is Alice van der Pas. Haar ouderschapstheorie vormt de kern van de nieuwe opleiding. Van der Pas bracht zogenaamde ‘bufferprocessen’ in kaart waar professionals direct mee kunnen werken, zoals het versterken van wat zij noemt de ‘metapositie’ van het ouderschap: ‘Samen met ouders boven de dagelijkse gebeurtenissen gaan staan of het ouderschap in brede zin bespreken, helpt mensen zich te bezinnen. Dan krijgen ze zicht op hoe ze verder kunnen.’ Hulpverleners krijgen concrete methodische principes aangereikt die helpen om zo’n proces goed te begeleiden. ‘Je kunt daarbij denken aan omgaan met ambivalentie – tegenstrijdige gevoelens over het kind, een universeel gegeven van ouderschap. Of laveren tussen het sensitief omgaan met de kwetsbaarheid van ouderschap enerzijds en het respecteren van ouders als eindverantwoordelijke consultvragers, oftewel deskundigen van het kind, anderzijds.’

Opleiding in de breedte
Naast de klassieke principes van Van der Pas omvat de opleiding ook andere theorieën over ouderschap, zodat deelnemers in de breedte en met de meest actuele kennis worden bijgeschoold. Specifieke omstandigheden, zoals echtscheiding, huiselijk geweld of psychiatrische problemen in het gezin, en verschillende soorten ouderschap, zoals adoptieouderschap en grootouderschap, passeren ook de revue. En er is veel ruimte voor rollenspel en intervisie. ‘Het vraagt intensieve reflectie om de hele theoretische basis te kunnen verbinden met de praktijk: op jezelf, op het werk, op de dynamiek met je cliënten en je team. Daarom is intervisie heel belangrijk.’

Gemaakt voor wijkteams
Ouderschapskunde is gemáákt voor wijkteams, vindt Katie Lee. ‘Als je krachtgericht werken met het netwerk rond het kind wilt invullen, dan zit hier alles in. Vanuit een betere aansluiting bij de ouders kun je ze helpen zich competent te voelen.’ In de groep die al begonnen is met de basismodule, ziet ze deelnemers uit het brede jeugveld die lang hebben gewacht op een aanpak als deze. ‘Ze snappen het intuïtief al en zijn heel gretig om het gedachtegoed in zich op te nemen en toe te passen. Zo gaan ze het verschil maken.'

__________________________________________________________________________________________________________________

Meer informatie over de opleiding ouderbegeleiding vanuit een visie op ouderschap in ontwikkeling >