Theo: 'Probleemgestuurd onderwijs gaat uit van een casus die zo is geformuleerd dat je automatisch alle benodigde theorieën moet bestuderen voor je bij een oplossing kunt komen. De afgelopen decennia hebben verschillende universiteiten, bijvoorbeeld die van Harvard en die van Maastricht, hier al veel ervaring mee opgedaan, met name bij geneeskunde. Het is in feite het omgekeerde van hoe we gewoonlijk opleiden: in plaats van eerst twee jaar theorie geven en dan pas naar de toepassing kijken, begint het bij wat iemand uiteindelijk moet kunnen en focust het op waarom je doet wat je doet. Uit onderzoek blijkt dat deze aanpak motiveert en aanzet tot actieve verwerking van de stof.'
'Probleemgestuurd opleiden voor de klinisch psycholoog van de toekomst'
Interview met Theo Wubbels en Marleen Rijkeboer
23 april 2018
Probleemgestuurd onderwijs is een goede manier om de opleiding tot klinisch psycholoog toekomstbestendig te maken - maar het vraagt wel een hele nieuwe opzet en een heroriëntatie voor docenten. Hoofdopleider Maartje Schoorl en voormalig hoofdopleider Marleen Rijkeboer van de stichtingen PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam nemen landelijk het voortouw, daarbij geïnspireerd door stichtingsvoorzitters én onderwijskundig experts Theo Wubbels (Universiteit Utrecht) en Guus Smeets (Erasmus Universiteit). Theo en Marleen leggen uit hoe het zit.
Wat is probleemgestuurd onderwijs?
Waarom willen jullie dit gaan invoeren in de opleiding tot klinisch psycholoog?
Marleen: 'Kennis veroudert tegenwoordig zo snel en er verschijnt zoveel onderzoek dat je met traditionele kennisoverdracht klinisch psychologen in opleiding niet meer kunt toerusten op wat hun beroep straks vraagt. In plaats daarvan kunnen ze beter procedureel leren: hoe analyseer je de problemen en vragen die je krijgt, hoe zoek je gericht naar antwoorden in de literatuur en hoe scheid je daarin het kaf van het koren? Dat levert je de academische vaardigheden op waarmee je voortdurend zelf kennis kunt vergaren en nieuwe inzichten in de praktijk kunt integreren. Probleemgestuurd onderwijs sluit bovendien goed aan bij competentiegericht leren en het maakt specialiseren binnen de opleiding mogelijk.'
Waarom wordt probleemgestuurd onderwijs dan nog zo weinig ingezet?
Theo: 'De belangrijkste reden is dat het uiterst ingewikkeld is om goede casusbeschrijvingen te maken. Docenten moeten veel tijd besteden aan de formulering van het probleem en aan het testen en bijstellen van elke casus. Daarnaast verandert hun rol in de groep: je houdt niet langer een mooi verhaal, maar loopt alleen rond om zo nodig hulp te bieden. Dat vinden veel docenten jammer. Vaak strandt het om deze redenen.'
Hoe gaan jullie ermee aan de slag in de opleiding tot klinisch psycholoog?
Marleen: 'Probleemgestuurd onderwijs vergt een hele nieuwe en arbeidsintensieve opzet voor de opleiding plus specifieke training voor de docenten. En we willen dat allemaal gedegen doen, dus voor we het kunnen hebben over invoering zijn we wel een aantal jaren verder. De eerste stap gaan we zetten door komend najaar een invitational conference te beleggen voor hoofdopleiders, hoofddocenten en p-opleiders. Daarin laten we ons voorlichten over de ins en outs van probleemgestuurd onderwijs door deskundigen op dit gebied van de Universiteit Maastricht. Ik ben ervan overtuigd dat dit de manier van opleiden is voor de ggz van de toekomst.'